Instytut Fizyki Polskiej Akademii Nauk - (w skrócie IFPAN) jest jednym z największych wiodących ośrodków badań w dziedzinie fizyki w Polsce. Instytut, z siedzibą w Warszawie, założony został w 1953 roku. Misją Instytutu jest prowadzenie badań naukowych na światowym poziomie w zakresie fizyki ciała stałego, fizyki atomowej i cząsteczkowej, oraz fizyki biologicznej. Ponadto, Instytut kształci kadry naukowe na studiach doktoranckich. Rada Naukowa Instytutu nadaje, średnio, co rocznie, kilkunastu osobom stopień naukowych doktora, oraz kilku stopień doktora habilitowanego. We współpracy z uczelniami, IFPAN uczestniczy w realizacji prac magisterskich i licencjackich.

Struktura organizacyjna obejmuje cztery Oddziały Naukowe, cztery Laboratoria środowiskowe, oraz Bibliotekę. W Instytucie pracuje ok. 350 pracowników (dane na koniec roku 2013), oraz ponad 80 doktorantów, w tym także doktoranci zagraniczni. Trzon kadry stanowi 70 profesorów, w tym trzech członków zwyczajnych Polskiej Akademii Nauk i ponad 60 adiunktów. Liczne grono pracowników piastuje wybieralne funkcje w krajowych i międzynarodowych organizacjach naukowych i w komitetach redakcyjnych czasopism. Dorobek i aktywność Instytutu, określa m. innymi duża liczba wysoko cytowanych publikacji, międzynarodowe i krajowe nagrody, oraz sukcesy w konkursach badawczych w postaci krajowych i zagranicznych grantów. Pełne informacje o organizacji, projektach badawczych, finansowaniu oraz lista publikacji zamieszczone są na portalu IF PAN: http://info.ifpan.edu.pl.

Jednym z najważniejszych kierunków badań i obszarem osiągnięć naukowych jest fizyka ferromagnetyzmu w półprzewodnikach, a zwłaszcza badania metod optycznego i elektrycznego kontrolowania porządku spinowego w nanostrukturach półprzewodnikowych. Badania te mają fundamentalne znaczenie poznawcze, maja także na celu opracowanie następnej generacji urządzeń dla elektroniki i teleinformatyki, wykorzystujących manipulowanie spinem elektronu, do budowy spinowych tranzystorów, bramek logicznych i pamięci. Ten obszar badań obejmuje fizykę kropek kwantowych oraz innych struktur półprzewodnikowych, takich jak druty kwantowe. Do najnowszych wyników należy także zaliczyć zaobserwowanie własności izolatora topologicznego w nowej klasie materiałów. Innym kluczowym obszarem badań półprzewodników jest technologia i własności materiałów i nanostruktur szerokoprzerwowych, opartych na ZnO i GaN do zastosowań optoelektronicznych, w sensorach i fotoogniwach. Opracowana w IF PAN technologia niskotemperaturowego wzrostu warstw ZnO stwarza nowe możliwości zastosowań tego materiału w trójwymiarowych pamięciach typu cross-bar.

Drugim filarem badań w IF PAN jest fizyka korelacji elektronowych w materiałach ferro i antyferromagnetycznych, w niekonwencjonalnych nadprzewodnikach i w ultra zimnych kondensatach gazów atomowych Bose-Einsteina. Prace eksperymentalne obejmują syntezę i badanie własności niekonwencjonalnych nadprzewodników, oraz zawierających jony ziem rzadkich kryształów magnetycznych. Celem badań jest zrozumienie natury procesów odpowiedzialnych za nadprzewodnictwo wysokotemperaturowe i ewentualne uzyskanie materiałów do zastosowań do transportu i gromadzenia energii elektrycznej, oraz do konstrukcji nowej generacji kwantowych układów logicznych. Badania materiałów magnetycznych służą zrozumienie roli wymiarowości i anizotropii w oddziaływaniach wymiennych oraz tworzeniu nowych materiałów o zadanych własnościach jako nośniki informacji i przetworniki elektroluminescencyjne. Wyniki prac nad dynamiką kondensatów atomowych obejmują opis zjawisk nieliniowych dynamiki kondensacji jednowymiarowego gazu Bose-Einsteina i opracowanie teoretyczne metod manipulacji domen magnetycznych antyferromagnetycznych kondensatów Bose-Einsteina.

Celem badań w dziedzinie fizyki biologicznej i biosensoryki jest lepsze zrozumienie procesów biochemicznych w żywych komórkach, oraz stworzenie narzędzi prewencyjnej diagnostyki medycznej chorób neurodegeneracyjnych. Badania obejmują modelowanie dynamiki i oddziaływań białek z substancjami biologicznie czynnymi, oraz dwa projekty doświadczalne w dziedzinie bionanotechnologii: syntezę nanocząstek o zaprojektowanych własnościach optycznych i elektrycznych, zdolnych do przyłączenia się do wybranych miejsc na powierzchni lub we wnętrzu żywej ludzkiej komórki i do detekcji form patologicznych tych komórek, oraz zbudowanie biosensorów z biologicznie nieaktywnych włókien tlenku cynku, do detekcji markerów obecnych w płynach fizjologicznych, charakterystycznych stanom patologicznym organizmu.

IF PAN jest jednym z najważniejszych w Polsce centrów hodowania i charakteryzacji kryształów i struktur niskowymiarowych. Do najlepszych na świecie należą zwłaszcza instalacje do hodowania struktur półprzewodnikowych II-VI i III-V oraz materiałów magnetycznych metodą wiązek molekularnych, laboratoria fotolitografii, oraz narzędzia analityczne do charakteryzacji tych struktur, obejmujące mikroskopy elektronowe, spektroskopię rentgenowską, mikroskopy skaningowe, przyrządy do analizy w skali atomowej składu chemicznego i profilu jednorodności. Metody badań własności fizycznych obejmują techniki pomiarowe transportu i spektroskopii, w szerokim zakresie temperatur, ciśnień hydrostatycznych i pól magnetycznych. Instytut dysponuje także unikalnymi technologiami domieszkowania, obróbki chemicznej i termicznej w warunkach ekstremalnych, oraz wytwarzania ultra czystych materiałów.

Upowszechnianie wiedzy realizowane jest poprzez publikacje w recenzowanych naukowych czasopismach międzynarodowych, oraz wystąpienia konferencyjne. W roku 2013 pracownicy Instytutu opublikowali ok. 300 prac w czasopismach z "listy filadelfijskiej" i przedstawili ponad 400 prezentacji na konferencjach. Instytut współuczestniczył w organizacji kilkunastu konferencji międzynarodowych, szkół naukowych i sympozjów. Prowadzone prace zaowocowały także przyznaniem w ostatnich latach kilkunastu patentów. IF PAN jest animatorem, organizatorem i współorganizatorem przedsięwzięć popularyzacji wiedzy. Organizuje wykłady i pokazy dla uczniów, warsztaty dla szczególnie uzdolnionej młodzieży, konkursy "Fizyczne ścieżki", itp. Organizuje Krajową Olimpiadę Fizyczną i uczestniczy w organizacji Międzynarodowej Olimpiady Fizycznej.

Instytut finansowany jest ze środków publicznych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przez dotację statutową i granty badawcze, z programu Funduszy Strukturalnych, Programu Innowacyjna Gospodarka, przez programy Unii Europejskiej, współpracy dwustronnej PAN i z innych źródeł. Instytut jest członkiem szeregu Krajowych i Międzynarodowych Sieci Naukowych, należy także do osiemnastu Konsorcjów Naukowych. Ponad sto projektów naukowych realizowanych jest we współpracy z partnerami zagranicznymi (r. 2013).