Uprzejmie zawiadamiamy, że w tym semestrze wykłady z fizyki dla nauczycieli i uczniów szkół średnich, organizowane przez Instytut Fizyki PAN od roku 1991 i Szkołę Nauk Ścisłych (od 1993 r.), będą kontynuowane w następujących terminach:

5 listopada 2001
Tadeusz Skośkiewicz, Andrzej Jędrzejczak  (Instytut Fizyki PAN)

POKAZY Z FIZYKI II

Podczas wykładu zostaną przedstawione i omówione doświadczenia ilustrujące wiele podstawowych zjawisk z różnych dziedzin fizyki. Tym razem pokazy będą dotyczyć termodynamiki, elektryczności i magnetyzmu, nadprzewodnictwa i dynamiki płynów. Ten cieszący się dużym powodzeniem wykład będzie w znacznej mierze zawierał powtórzenia pokazów prezentowanych we wcześniejszych seriach. Zapraszamy przede wszystkim tych, którzy nie mieli okazji wcześniej go wysłuchać

19 listopada
Jan Gaj  (Uniwersytet Warszawski)

DRGANIA W REZONATORACH: CZY PROSTE REGULY OBOWIAZUJA?

Przeprowadzimy obserwacje drgań wykonywanych przez rożnego typu rezonatory akustyczne: struny, płytki, rurki, butelki a nawet kieliszki. Wytwarzane przez nie dźwięki będziemy badać przy użyciu komputerowego oscyloskopu z analizatorem częstości. Przekonamy się, ze proste reguły dotyczące dźwięków wydawanych przez struny, komplikują się, gdy przechodzimy do innych rezonatorów. Będziemy szukali odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje.

3 grudnia 2001
Grzegorz Grabecki  (Instytut Fizyki PAN)

ULTRANISKIE TEMPERATURY – PODSTAWOWE NARZĘDZIE BADAWCZE WSPÓŁCZESNYCH FIZYKÓW

Wszyscy dobrze wiemy, że najniższą temperaturę stanowi 0 stopni Kelwina czyli tzw. “zero absolutne” (-273.16°C). Zgodnie z zasadami termodynamiki nie można go osiągnąć w laboratorium, możemy się jednak ciągle do niego zbliżać. I tak obecne techniki doświadczalne pozwalają na rutynowe schładzanie różnych ciał do temperatur równych zaledwie drobnemu ułamkowi stopnia Kelwina. Czy jednak nie jest to działalność mająca na celu jedynie bicie kolejnych rekordów? Otóż nie! Przekonamy się, że eksperymenty niskotemperaturowe stanowią podstawowe źródło wiedzy o prawach rządzących materią. Dopiero w tak niskich temperaturach materia pokazuje swe prawdziwe oblicze. Uwidacznia się ono w tak fascynujących zjawiskach jak : nadprzewodnictwo, nadciekłość, kwantowy efekt Halla czy też kwantowanie oporu. Niektóre z tych zjawisk zostaną nawet zaprezentowane w trakcie wykładu ...

17 grudnia 2001
Łukasz A. Turski  (Centrum Fizyki Teoretycznej PAN i Szkoła Nauk Ścisłych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego)

O SYMETRIACH I PRAWACH PODOBIEŃSTWA W PRZYRODZIE

Podręczniki fizyki ciała stałego pouczają nas, że w przyrodzie nie istnieją kryształy z pięciokrotna osią symetrii. Od połowy lat 80-tych znamy i badamy materiały nazywane (na wszelki wypadek) quasi-kryształami, które nie posiadają symetrii punktowych, ale są za to (też) samopodobne. Podobne własności samopodobieństwa znamy z modnej nauki o fraktalach. Mniej wiemy natomiast o tym, jakie prawa podobieństwa “obowiązują” w przyrodzie ożywionej, np., jakie prawa rządzą wielkością ptasich jaj i czasem ich inkubacji.

Wykład poświęcony będzie analizie pojęcia symetrii i podobieństwa zarówno w przyrodzie “ożywionej” jak i “nieożywionej” oraz postawieniu kilku otwartych pytań co do roli tych pojęć w naszym zrozumieniu świata.

7 stycznia 2001
Jan Blinowsk  (Uniwersytet Warszawski)

SAMOCHODEM PRZEZ FIZYKĘ

Aby dobrze zrozumieć jak działają rozmaite mechanizmy samochodu: silnik, hamulce, koła, rozrusznik, alternator, klakson – trzeba poznać większość podstawowych praw fizyki. Nawet na najprostsze pytanie: dlaczego samochód przyspiesza i zwalnia – nie da się odpowiedzieć nie odwołując się do fizyki. Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie, a także na kilka innych dotyczących zachowania samochodu na śliskiej szosie, na zakrętach, przy ruszaniu, przy hamowaniu itp.

Wykłady odbywają się w godzinach 17.00 - 18.30 w Audytorium Instytutu Fizyki PAN w Warszawie przy Al. Lotników 32/46. Poszczególne wykłady są niezależne od siebie.

Kontynuowane są również akcje Zwiedzanie Instytutu Fizyki oraz Lekcje Pokazowe z Fizyki. Zarówno Zwiedzanie jak i Lekcje Pokazowe odbywają się w miarę możliwości organizacyjnych, wyłącznie na indywidualne zamówienia szkół, w grupach liczących 10 - 20 osób, kierowanych przez nauczyciela.

Uczestnictwo w wykładach zorganizowanych grup prosimy uzgadniać z panią Urszulą Raczyńską (tel.: 8436861). Również z panią Raczyńską (u której znajduje się spis dostępnych lekcji pokazowych) prosimy uzgadniać terminy lekcji oraz zwiedzania.

Ponieważ każda lekcja wymaga wcześniejszego umówienia się z prowadzącym, zamówienia sali i odpowiedniego ustalenia czasu pracy w laboratorium, dlatego należy zadzwonić na około dwa tygodnie przed planowanym terminem lekcji. Nauczyciel proszony jest także o dostarczenie listy uczniów dla każdej grupy uczniów biorącej udział w zwiedzaniu.

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo zmian tematów bądź wykładowców, jednakże same terminy wykładów należy traktować jako stałe - z pewnością nie zdarzy się tak, by w podanym terminie wykład się nie odbył. Wstęp wolny.

Do uczestnictwa w wykładach serdecznie zapraszamy zarówno uczniów zainteresowanych fizyką jak i ich nauczycieli.

	Opiekun akcji "Wykłady-Lekcje-Zwiedzanie"
	dr Elżbieta Janik
	janik@ifpan.edu.pl

Warszawa, wrzesień 2001 r.