W dniu 26 października odszedł od nas w wieku 81 lat prof. dr hab. Stanisław Lewandowski. Był z nami od 1961 roku, kiedy to przeniósł się z Politechniki Warszawskiej do Instytutu Fizyki PAN, do powstającego właśnie Zakładu Fizyki Fal Ultrakrótkich. On to przyczynił się do rozwoju tego Zakładu, inicjując najbardziej aktualną tematykę badawczą i kompletując zespół uzdolnionych młodych naukowców.
Na początku zajmował się problemami teorii pola elektromagnetycznego. Wkrótce jego zainteresowania skierowały się na badania rotacji Faraday'a w ferrytach w zakresie mikrofal. Tematyce tej poświęcona była publikacja w IEEE Transactions on Microwave Theory and Techniques.
Z inicjatywy Stanisława Lewandowskiego w Zakładzie Fizyki Fal Ultrakrótkich zostaje skonstruowanych wiele przyrządów mikrofalowych, takich jak cyrkulatory i izolatory ferrytowe, głównie dla celów konstrukcji pierwszego w IF PAN i w Polsce Spektrometru EPR. Możliwości zakupu gotowych urządzeń tego typu wówczas nie było.
Stanisław Lewandowski był głównym autorem zbudowanego w roku 1965 w IFPAN mikrofalowego MASERA krystalicznego. Było to zaledwie rok po zbudowaniu takiego Masera przez Townes'a w MIT, oraz przez Basowa i Prochorowa w FIAN w Moskwie, za co przyznano im nagrodw NOBLA z zakresu fizyki. "POLSKI MASER" odbił się szerokim echem w ówczesnych mediach.
Podejmowanie najbardziej "gorących" tematów badawczych było charakterystyczną cechą Stanisława Lewandowskiego. Wkrótce po odkryciu w roku 1973 przez B. Josephsona efektu interferencji kwantowej w złączach nadprzewodników, zbudowany został przez Stanisława Lewandowskiego w IF PAN "Wzorzec Napięcia" oparty na efekcie Josephsona. Urządzenie to było budowane na potrzeby Krajowego Urzędu Jakości i Miar.
Po odkryciu nadprzewodnictwa wysokotemperaturowego, Lewandowski ze swoim zespołem natychmiast zajął się tą tematyką. Miał w tej dziedzinie duże sukcesy w postaci kilkudziesięciu publikacji naukowych.
Stanisław Lewandowski prowadził bardzo aktywną naukową współpracę międzynarodową, głównie z Laboratoire des Solides Irradiés, Ecole Polytechnique we Francji oraz z Instytutem Fizyki Akademii Nauk w Moskwie. We współpracy z Francją uzyskał szereg cennych wyników na temat Josephsonowskiego rezonansu plazmowego w nadprzewodnikach warstwowych, na temat własności cienkich warstw i heterostruktur ferromagnetyk/nadprzewodnik oraz rezystancji powierzchniowej nadprzewodników nieuporządkowanych.
Współpraca z uczonymi rosyjskimi doprowadziła do odkrycia oraz zbadania tzw. "Anomalnego efektu akustyczno-elektrycznego" w strukturach warstwowych pewnych materiałów piezoelektrycznych. Za wyniki te Stanisław Lewandowski wraz ze swoim rosyjskim partnerem profesorem Vladimirem Dyakonovem otrzymał w roku 2007 specjalną nagrodę i medal Polskiej Akademii Nauk.
Uzyskiwane przez Stanisława Lewandowskiego cenne wyniki naukowe owocowały nadawaniem Mu kolejnych stopni naukowych, aby ostatecznie doprowadzić Go do tytułu naukowego profesora zwyczajnego.
Działalność naukowa, organizatorska i dydaktyczna Stanisława Lewandowskiego wywarła duży wpływ na rozwój Instytutu Fizyki PAN i pozostawi po sobie niezatarty ślad.
Był On inteligentnym i gruntownie wykształconym naukowcem, z doskonałą znajomością języków obcych, a co również ważne, niezwykle skromnym i koleżeńskim. Można było na niego zawsze liczyć!

Takim pozostanie w naszej pamięci.

Jerzy Kołodziejczak