Prof. Tomasz Wojtowicz otrzymał nagrodę MNiSW
 
 



   prof. dr hab.
   Tomasz Wojtowicz


 

W dniu 13 listopada 2013 r. na Zamku Królewskim wręczone zostały Nagrody Ministra Nauki 2013 dla wybitnych polskich naukowców. Nagrody przyznawane są w trzech kategoriach: badań podstawowych, badań na rzecz rozwoju społeczeństwa i badań na rzecz rozwoju gospodarki. Laureatem tegorocznej nagrody jest prof. dr hab. Tomasz Wojtowicz z Instytutu Fizyki PAN.
          





Zdjęcia z uroczystości wręczenia nagród przez minister Barbarę Kudrycką.


          


          


 


      Prof. dr hab. Tomasz Wojtowicz jest profesorem nauk fizycznych (od 2005 r) w Instytucie Fizyki PAN, kierownikiem Zespołu Technologii Struktur Niskowymiarowych, światowej sławy ekspertem w dziedzinie technologii epitaksji z wiązek molekularnych MBE związków II-VI oraz III-V, od ok. dwudziestu pięciu lat zajmującym się technologią oraz badaniami nanostruktur półprzewodnikowych. Studia wyższe na Uniwersytecie Warszawskim ukończył z wyróżnieniem w 1980 r, a następnie w Instytucie Fizyki obronił doktorat (z wyróżnieniem w 1988 r) i uzyskał stopień doktora habilitowanego w 2000 r. Był stypendystą Fundacji Fulbrighta i wielokrotnie pracował naukowo za granicą. Prawie 7 lat spędził na Uniwersytecie Notre Dame w USA, najpierw jako postdoctoral research associate, a następnie wielokrotnie jako wizytujący profesor. Współpracuje naukowo także z wieloma innymi ośrodkami naukowymi na całym świecie.
      Prof. Wojtowicz kierował i uczestniczył w realizacji znacznej ilości projektów badawczych z dziedziny fizyki nanostruktur półprzewodnikowych, m. in. przyznanego mu prestiżowego Subsydium „Mistrz” z Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2007/2010). W 2013 roku rozpoczął również realizację pięcioletniego projektu badawczego dla doświadczonych naukowców przyznanego mu w ramach 3-ciej edycji konkursu „Maestro” Narodowego Centrum Nauki. Był członkiem komitetów programowych 13 konferencji międzynarodowych.
      Prof. Wojtowicz jest współautorem ponad 550 publikacji, z których ponad 470 jest wymienionych w Web of Science (wliczając w to publikacje w tak prestiżowych czasopismach jak: Science - 1, Nature Materials - 1, Nano Letters - 3, Physical Review Letters - 20 i Applied Physics Lesters – 40 oraz Physical Review B - 75 ), jego całkowita liczba cytowań przekracza 5000 (ze średnią roczną cytowalnością powyżej 360 w przeciągu ostatnich 10 lat) a indeks Hirscha wynosi 34. Jest on także współautorem rozdziałów w trzech monografiach wydawnictw zagranicznych (Elsevier oraz Springer-Verlag) oraz ponad 90-ciu referatów zaproszonych na konferencjach międzynarodowych.
      Prof. Wojtowicz został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
      Badania Prof. Wojtowicza, prowadzone wraz z grupą współpracowników z Laboratorium Fizyki i Wzrostu Kryształów Niskowymiarowych IF PAN, m. in. z Prof. dr. hab. Grzegorzem Karczewskim oraz Prof. dr. hab. Jackiem Kossutem, obejmują obiekty o różnej efektywnej wymiarowości, poczynając od struktur dwuwymiarowych, takich jak studnie kwantowe, poprzez obiekty jednowymiarowe, inaczej druty kwantowe, a kończąc na obiektach jednowymiarowych, tzw. kropkach kwantowych. W centrum jego zainteresowań są zjawiska spinowe i z tego powodu głównym obiektem jego badań są nanostruktury wykonane z tzw. rozcieńczonych półprzewodników magnetycznych, takich jak np. CdMnTe czy GaMnAs. W tego typu materiałach bowiem wszystkie zjawiska spinowe, ze względu na silne odziaływanie wymienne sp-d pomiędzy spinami nośników pasmowych a zlokalizowanymi spinami jonów magnetycznych (np. Mn), są bardzo silnie wzmocnione. Co więcej własności spinowe nanostruktur z tych materiałów, jak pokazał prof. Wojtowicz, mogą być ściśle zaprogramowane poprzez kontrolowany z sub-monowarstwową precyzją przestrzenny rozkład położenia zlokalizowanych spinów. Badania Prof. Wojtowicza dotyczą zarówno samego procesu wytwarzania tych unikalnych nanostruktur metodą epitaksji z wiązek molekularnych (MBE), badania ich własności fizycznych, jak i wykorzystania ich unikalnych cech do przeprowadzania istotnych eksperymentów fizycznych, trudnych lub wręcz niemożliwych do zrealizowania w innych systemach materiałowych. Jednym z ostatnich przykładów tego typu badań jest dokonana wspólnie ze współpracownikami z Uniwersytetu w Ratyzbonie eksperymentalna weryfikacja idei nowego typu tranzystora spinowego (Science 337, 324 (2012); http://info.ifpan.edu.pl/press/news/12/07/IFPAN120719.html). Kolejnym przykładem jest wykazanie, wraz ze współpracownikami z Paryża, iż modulacyjnie domieszkowane studnie kwantowe zbudowane z rozcieńczonych półprzewodników magnetycznych mogą być efektywnymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego o przestrajalnej częstotliwości w zakresie teraherców (Phys. Rev. Lett. 110, 177203 (2013); http://info.ifpan.edu.pl/press/news/13/05/IFPAN130513.html). Warto podkreślić, że zarówno wyżej wymienione, jak i inne osiągnięcia naukowe z ostatnich lat dokonane zostały dzięki współfinansowaniu badań w ramach projektu „Kwantowe nanostruktury półprzewodnikowe do zastosowań w biologii i medycynie” Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Dalekosiężnym celem badań prowadzonych przez Prof. Wojtowicza jest doprowadzenie do upowszechnienia spintroniki półprzewodnikowej, dziedziny elektroniki przyszłości, w której działanie przyrządów oparte będzie na wykorzystaniu spinu elektronu – a nie jak dotychczas jego ładunku.